Urbicidi dhe si kisha në oborrin e UP-së u bë pjesë e këtij fenomeni (Foto)
Pos si temë e nxehtë politike, Kisha e ndërtuar në kampusin e Universitetit të Prishtinës (UP) po nxit debate edhe në rrafshin urbanistik. Ky objekt, i cili vlerësohet se nuk ka respektuar asnjë prej rregullave dhe normave urbanistike, po konsiderohet si “gjenocid” ndaj ambientit jetësor.
Profesori i Arkitekturës, Xhelal Llonçari, shprehet se regjimi i Sllobodan Millosheviqit përmes kësaj kishe ka kryer urbicid.
“Nëse gjenocidi planifikon zhdukjen e njerëzve, urbicidi synon shkatërrimin e hapësirës ekzistenciale. Kur dhunohet një hapësirë e tillë, kjo lë pasoja dhe trauma në sjelljen e njeriut”, ka thënë Llonçari për Telegrafin. ”E ashtuquajtura Kishë nuk duhet assesi të funksionalizohet, meqë përballet me një sërë problemesh të natyrës administrative, ligjore, kushtetuese, arkitektonike dhe urbanistike”.
Ai mendon se intenca e politikës serbe ka qenë që pikërisht në oborrin e UP-së – të cilin serbët e kanë quajtur kështjella e nacionalizimit shqiptar – të ndërtohet një objekt i tillë.
“Objektet në oborrin e UP-së – Rektorati, Fakulteti Juridik ose ai Ekonomik – në mënyrë simbolike tregonin fitoren e popullit shqiptar. Ata nuk mund të pajtoheshin që një kampus ushtarak (i ish-Mbretërisë Serbo-Kroato-Sllovene), të kthehej në një kampus të dijes”, ka shtuar Llonçari.
Sipas tij, përmes kësaj kishe është tentuar që të ndryshohet historia – duke e lënë si një ‘mollë sherri’ mes popujve – e jo për t’i shërbyer interesave të besimtarëve ortodoksë serbë.
“Numri i popullatës ortodokse në Prishtinë është shumë i vogël dhe rrjedhimisht nuk ka nevojë për një objekt të këtij lloji, thekson arkitekti kosovar, duke shtuar “se po të kishte nevojë do t’i gjendej edhe lokacioni adekuat – këtë nuk e ka mohuar asnjëherë asnjë organ i joni”.
Llonçari mendon se insistimi që të ngrihet ky objekt në lokacionin ku është sot, ishte revanshizëm ndaj rolit të madh që ka pasur UP-ja në ngritjen e vetëdijes shoqërore të shqiptarëve të Kosovës.
“Në këtë kampus nuk do të duhej të jetë asnjë objekt i kultit. Ne, si shtet sekular, duhet ta ruajmë neutralitetin e universitetit publik”, ka shtuar ai.
Profesori i Arkitekturës ka folur edhe për arsyet që e kanë shtyrë regjimin e asaj kohe që këtë objekt ta ndërtojë pikërisht në oborrin e UP-së.
Sipas tij, kjo lidhet me perceptimin estezik – përjetimet ose emocionet që zgjon një objekt arkitektonik.
“Imagjinoni çfarë perceptimi mund të kishin studentët e UP-së, nëse në kampusin e tyre shohin vazhdimisht priftërinj dhe dëgjojnë rëniet e kambanave. Kjo i jep kuptim tjetër vendit ku njerëzit shkojnë për të studiuar”, ka thënë ai, duke shtuar se objekti i tillë, me arkitekturë të madhe fizike, dominon ambientin e destinuar për dije.
“Këto janë veprime të bashkërenduara e aspak të rastësishme. Serbia tash e një shekull ka skicuar synime dhe vizione të tilla, një pjesë të të cilave i kanë realizuar praktikisht”.
Llonçari ka folur edhe për neglizhimin e çështjes së këtij objekti, nga pushteti i ri dhe i papërvojë i pasluftës.
Ai nuk dëshiron ta amnistojë askënd, por thotë se duhet të jemi realë kur vlerësojmë prej perspektivës kohore.
“Duhet pas parasysh se ishim popull i dalë nga lufta. Nga një popull me institucione të reja nuk mund të presësh veprime perfekte. Ndoshta dikur ka pasur urgjenca tjera, por tash është koha që t’ju jepet hapësira e duhur ekspertëve të të gjitha profileve – jo vetëm arkitektëve dhe urbanistëve. Një popull kur e krijon një shtet, e drejta më e madhe është e drejta e planifikimit”, ka theksuar ai.
Profesori për fund beson që kjo kishë nuk do të funksionalizohet kurrë, por se sipas tij, do të duhej të konservohet.
“E kam dhënë një skicë, sa për ilustrim. Ideja ime është që ai objekt të mbulohet më një kupolë gjeodezike. Kjo bëhet që ta zbeh ose mbulojë prezencën e siluetës së saj në këtë ambient”, thotë Llonçari.
“Ideja është që brenda asaj kupole të bëhet muzeu i urbicidit, ku do të prezantoheshin maketet dhe fotografitë e shkatërrimeve që kanë ndodhur në Kosovë, të cilat kanë qenë të bashkërenduara dhe kanë pasur vetëm një qëllim: zhdukjen e identitetit të një populli”. /Telegrafi/
Promo
Reklamo këtuLufta Prigozhin - Putin
Më shumëLugina e Vdekjes është bërë me një liqeni të ri të pazakontë që po mbushet me një shpejtësi deri tani të paparë
Pse burrat qëndrojnë më gjatë në një raport toksik, krahasuar me gratë, pavarësisht ndjenjave apo rrethanave
Gjashtë mënyra të thjeshta se si të hiqni njollat nga veshjet dhe mobiliet
Arton Humolli rrëmben dy çmime në Festivalin Ndërkombëtar të Fotografisë “FIIPA Awards 2024”
Modelja australiane dëshiron të fle me 600 burra
S’ka asnjë njollë që nuk mund të hiqet! Mjeshtri zbulon truket, nga rrobat te lavamani
Investoni në të ardhmen tuaj – bli banesë në ‘Arbëri’ tani! ID-140
Shitet banesa në Fushë Kosovë në një vendodhje perfekte – 80.5m², çmimi 62,000Euro! ID-254
Ideale për zyre – në qendër të Prishtinës lëshohet banesa me qira ID-253
Bli shtëpinë e ëndrrave tuaja në Prishtinë – ZBRITJE në çmim, kapni mundësinë tani! ID-123
Krijo hapësirën tënde të biznesit – zyre me qira te 4 Llulat – 300€/muaj ID-252
Kapni zbritjen – atletet Nike për meshkuj tash me zbritje në Telegrafi Deals!
Kur nuk blen për vete, nuk blen as për kojshi – që do të thotë shfrytëzoje zbritjen në Telegrafi Deals
Sot harroni të gjitha hallet, ZBRITJA në Deals me na shku huq nuk na falet
Përfito nga zbritja dhe apliko në trajnimin për Bazat e Menaxhimit të Burimeve Njerëzore
Zbulo qysh mundesh me i vesh gërshetat me ZBRITJE
Më të lexuarat
Konfirmojnë lidhjen e dashurisë - Erolld Belegu dhe Diola Dosti shfaqen më të lumtur se kurrë
Deklarimet e Vuçiqit për luftë, deputeti gjerman i reagon ashpër Borrellit e Lajçakut, po e akuzoni Kurtin pa arsye
Aeroplani supersonik që ishte më i shpejtë se Concorde
Babai i Gentian Bejtjes: Nëse djali im ka vrarë e ka prerë, i jap dorën atij që e vrau!
Premtimi i Abelard Tahirit: Nëse Kurti edhe një herë bëhet kryeministër, unë e lë mandatin e deputetit
Barcelona i përgjigjet çmimit që Man Utd i ka vënë kartonit të Greenwood